Samen sterker: de kracht van Mujeres Ixil
Vijf jaar geleden besloten 45 vrouwen hun krachten te bundelen. Ze richtten Mujeres Ixil op, een collectief dat tot vandaag gedragen wordt door de steun van de grotere coöperatie Maya Ixil, een partner van Ray&Jules waar we al jaren mee samenwerken.
Voor velen van deze vrouwen is koffie een levenslijn: ze groeiden op tussen de koffieplanten, zagen hun ouders en grootouders zwoegen, en zetten nu zelf dat werk voort. Hun dagen zijn zwaar. Ze combineren het veldwerk met zorg voor grote gezinnen en het huishouden, en sommigen nemen er nog een extra baan bij om financieel sterker te staan.
Meer dan koffie: leren, groeien en zichtbaar worden
Met Mujeres Ixil willen de vrouwen hun krachten bundelen, uiteraard in de eerste plaats rond koffie. Hoe beter de kwaliteit van de koffie, hoe meer geld ze ervoor krijgen en hun financiële positie versterken. Als groep worden ze meer zichtbaar en hopen ze meer toegang tot de markt te vinden. Ze organiseren opleidingen, soms heel technisch over koffieteelt, fermentatie of oogstmethodes. Maar net zo vaak gaat het over thema’s als mensenrechten, gezonde voeding of hygiëne.
Toch blijven de uitdagingen groot. “In ons bestuur hebben we maar 10 à 15% vrouwen,” vertelt Miguel Ostuma, directeur van Maya Ixil. “En dat terwijl we hen actief aanmoedigen. Het probleem zit vaak in de families: mannen laten hun vrouwen niet zomaar die rol opnemen. Een veelgebruikt excuus is dat vrouwen geen eigenaar zijn van de grond.” Daarnaast spreken veel vrouwen vooral Ixil, hun moedertaal, en weinig Spaans. Dat maakt deelname aan bredere coöperatieve processen extra moeilijk.
Kleine stappen, grote impact
Toch maken de vrouwen stap voor stap vooruitgang. Ze investeren in het onderwijs van hun kinderen en zien daar al duidelijke resultaten van. Ook rond voeding zetten ze grote stappen: samen werkten ze een programma uit dat gezinnen helpt om gezonder en gevarieerder te eten. En dat
allemaal naast hun werk in de koffieteelt. Hun gezamenlijke productie bedraagt jaarlijks ongeveer één container, goed voor zo’n 20 ton koffiebonen. Voor ons klinkt dat indrukwekkend, maar op de wereldmarkt is het een bescheiden hoeveelheid.
En vaak weten de vrouwen niet eens waar hun koffie terechtkomt, laat staan wie ze uiteindelijk drinkt. Die anonimiteit -zoveel werk en zorg zonder zichtbaarheid of erkenning- dat is precies wat ze willen doorbreken.
Een verleden dat we niet mogen vergeten
De kracht van Mujeres Ixil wordt nog groter als je hun geschiedenis kent. De Ixil-gemeenschap heeft zwaar geleden onder de Guatemalteekse burgeroorlog. Vooral vrouwen werden doelwit: verkrachting, slavernij, gedwongen huwelijken... trauma’s die tot vandaag doorwerken. Pas de laatste jaren worden deze misdaden officieel erkend in rechtszaken.
Tegen die achtergrond krijgt dit koffieverhaal een diepere betekenis. Het gaat niet alleen om de oogst van koffie, maar om het oogsten van hoop. Vrouwen die samen bouwen aan een betere toekomst, geworteld in hun land, hun cultuur en hun koffie.
Van lokaal initiatief naar IWCA
Daarom hebben ze niet alleen Mujeres Ixil opgericht, maar zijn ze sinds enkele maanden ook aangesloten bij IWCA Guatemala. Dat geeft hen een stem én een label waarmee ze hun koffie sterker in de markt kunnen zetten. Hun doelen zijn dezelfde als die van IWCA wereldwijd: zichtbaar worden, toegang krijgen tot markten en een eerlijkere positie opeisen in een
sector waar vrouwen nog te vaak onzichtbaar zijn.
Sarah:
"Voor mij voelt dit bijzonder dichtbij. Ik volg het werk van IWCA
(International Women’s Coffee Alliance) al langer, en sinds kort ben ik lid van het bestuur van IWCA Germany. Vanuit die rol zie ik telkens weer hoe waardevol het is wanneer vrouwen in de koffieketen elkaar ontmoeten, hun verhalen delen en samen sterker worden. Het maakt de koffiewereld niet alleen rechtvaardiger, maar ook menselijker ... en ja, misschien wat zachter.
Om die reden voelt het zo betekenisvol dat onze allereerste IWCA-coffee van de Mujeres Ixil komt. Het is koffie met een verhaal dat me persoonlijk raakt, en waarvan ik hoop dat jij het straks ook kan proeven."
geef jouw feedback
Toen we Miguel vroegen wat wij nog extra konden betekenen voor deze groep, aarzelde hij niet:
“Geef hen feedback terug. Laat de vrouwen weten wie hun koffie drinkt, hoe mensen hun werk waarderen. Dat geeft hen kracht en trots.” En met een lach voegde hij eraan toe: “En volgend jaar: opnieuw kopen… en meer 😊.”
Deze laatste woorden indachtig: laat je horen! Deel je ervaring, geef feedback en help mee deze vrouwen en hun verhalen zichtbaar te maken. Zo verbinden we mensen én creëren we samen echte impact.
